III.SELİM VE II.MAHMUT DÖNEMİ ISLAHATLARI

III. SELİM (1789-1807)
Yapılan yeniliklerin tümüne Nizam-ı Cedit adı verilir.
Yapacağı yenilikler için Meşveret Meclisine, Lahiyalar hazırlattı.
Avrupai tarzdaki Nizam-ı Cedit ordusunu kurdu ve ordunun masraflarını karşılaması için İrad-ı Cedit hazinesini oluşturdu. ( Ordu ilk başarısını Akka Kalesi Zaferi, Napolyona karşı kazanmıştır. (Ordunun yıldızı bu başarıdan sonra parladı)
Avrupada sürekli elçilikler açtı.
Kara ve deniz mühendishanelerini genişletip,modernleştirdi.
Fransızca devletin ilk resmi yabancı dili olmuştur.
Yerli malı özendirilmiştir.
İllerdeki valilerin yanına halkın seçtiği ayanları getirilmiştir.
İlk devlet matbaası Matbaa-i Amire açılmıştır. ( İlk özel matbaa Lale Devrinde )
Kabakçı Mustafa isyanıyla tahtan indirilip,öldürülmüştür.
II.MAHMUT
Sekban-ı Cedit(Nizam-ı Ceditin yerine),Eşkinci Ocağını kurdu. ( Yeniçerilerin isyanı üzerine her ikisi de kaldırıldı.)
Yeniçeri ocağı kaldırdı(Vaka-ı Hayriye-1826)
Yeniçeri ocağının yerine Asakir-i Mensure-i Muhammediye ordusunu kurdu. ( Başkomutanlığını yürütmek için Seraskerlik makamını oluşturdu.)
Divan kaldırılarak,bakanlık usulü getirildi.
Posta teşkilatını kurdu.(Üsküdardan İzmite kadar)
Ayanlarla Sened-i İttifakı imzaladı.
İngilizlerle Balta Limanı Anlaşmasını imzaladı.(1838) ( Osmanlı bu anlaşmadan sonra,Avrupanın açık pazarı haline gelmiştir.)
Müsadere sistemini kaldırdı.
İlk defa Avrupaya öğrenci gönderildi.
Medreselerin yanında günümüz üniversitelerine benzeyen; Harbiye Mektebi, Mekteb-i
Marriffi Adliye,Mektebi Tıbbıye açıldı.
İlk Osmanlı Resmi gazetesi Takvim-i Vekay-i çıkarıldı.
İlköğretim ilk kez zorunlu kılındı.(Başarılı olunamadı)
Tımar sistemi kaldırıldı.
Erkek nüfus sayımı yapıldı,bunun yanında mülk yazımı da yapıldı.
1833 yılında Babialide Tercüme odasını açtı.
Dış ülkelerle resmi yazışmaları sürdürmek ve yabancı dil bilen memur yetiştirmek amacıyla. Darüş Şüray-ı Bab-ı Aliyi kurdu. ( Devlete ıslahat hareketlerinde yardımcı olmak, yeni teklifler getirmek, memurların terfii ve yargılanmalarıyla ilgilenmek üzere.)
Karantina usulü ilk kez uygulı.(Veba ve kolera salgınları için)
Avrupalı tüccarlarla rekabet edebilmesi için,Osmanlı tüccarlarına gümrük kolaylıkları sağladı.
Meclis-i Valay-ı Ahkam-ı Adliye kuruldu (1837) (Askerlik dışındaki tüm ıslahatların planlığı ve icraatların denetlendiği başlıca müessese.)
II. Mahmut,Osmanlı padişahları içinde en başarılı ıslahatları yapan padişah sayılır.

OSMANLI KÜLTÜR VE UYGARLIĞI BOŞLUK DOLDURMA ETKİNLİĞİ-1

 

1- II. Mahmut tarafından 1836'da ……………………..…………….. kurularak bütün vakıflar bu bakanlığa bağ­lanmıştır.

2- I. Mahmut ve II. Osman zamanlarında Divan toplantıları kaldırılmış,devlet işleri sadrazam ko­nağında görülmeye başlanmıştır.Bu durum,divan üyesi olan …………………………….. gücünü artırmıştır.

3- 18. yüzyılda Avrupa devletleriyle diplomatik ilişkilerin artması ……………………… sınıfının önemini ar­tırmıştır.

4- Osmanlı Devleti’nde Tanzimat döneminde Kara kuvvetleri komutanlığı durumunda ……………………oluşturuldu.

5- 1876 yılında,Türk tarihinin ilk anayasası olan …………………………. ilan edilerek …………………. yönetimine geçildi.

6- Meşrutiyet Dönemi'nde ……………………….……….. ve …………...……………….. adıyla iki tane meclis açıldı.

7- I. Murat döneminde …………………. Beylerbeyliği, Yıldırım Beyazıt döneminde ise…………….... beylerbeyliği oluşturuldu.

8- Osmanlı Devleti’nde Dirlik sisteminin uygulandığı eyaletlere……………………………………eyaletler de denir.

9- Osmanlı Devleti’nde,saliyaneli(yıllıklı) eyaletlerde uygulanan ve devlete ait bir gelirin ihale yoluyla şahıslara verilmesine ……………………., ihaleyi kazanan ve açık arttırmayla ………………..toplamaya hak kazanan kişiye de ……………... denirdi.

10- Kırım Hanlığı ve Hicaz Emirliği ……..……………………….…eyaletler olup,Osmanlıya vergi vermezlerdi.Ancak bunlardan …………………………………..……..’nın savaş zamanlarında Osmanlıya asker gönderme zorunluluğu olup,………………………………………………..’nın ise böyle zorunluluğu yoktu.

11- Osmanlı idari birimlerinden biri olan Kazaların güvenlik işlerinden ………………….,yönetim ve adalet işlerinden ise …………………………..so­rumlu idiler.

12- Osmanlı Devleti’nde mahalle ve köy teşkilatında en önemli görevliler hü­kümetin temsilcisi sayılan ve padişahın emirlerini halka duyuran …………………………….. ile mahalle halkı tarafın­dan seçilen ve mahallede güvenliği sağlayan …………………………….idi.

13- Osmanlı Devleti'nde esnaflar ……………………. adı verilen teşkilata bağlıydı.

14- Osmanlı Devleti’nde 19.yüzyılda II. Mahmut, merkezi otoriteyi güçlendirme yolu­na gitmiş,………………… merkeze olan bağlılıklarını artırmak için onlarla 1808’de "…………………….……….." denilen belgeyi imzalamıştır.Bu belge, Osmanlı tarihinde ……………………………………………………….. ilk belge olması açısından önemlidir.

15- Yeniçeri Ocağı,……………………….döneminde kaldırılmış olup,Osmanlı tarihinde bu olaya …………………. …………………...(Hayırlı Olay) denir.

16- Osmanlı Devleti'nde de toprak ……………….,,………………. ve …………….olmak üzere üç birime ayrıl­mıştı.

17- Osmanlı Devleti’nde fetihler sırasında Müslüman olmayan yerli halkın ellerinde "mülk" olarak bırakı­lan topraklara ……………………topraklar denir.Bu topraklar ……………………….………. ve ……….………………………. olmak üzere ikiye ayrılır.

18- Osmanlı Devleti’ndeki toprakların büyük bir kısmı ………………arazi olup, bu topraklar devle­te ait topraklardır.

19- Osmanlı Devleti’nde Padişahların kızlarına, anneleri­ne ve ailelerine ayrılan topraklara …………………….. denir.

20- Osmanlı Devleti’nde gelirleri doğrudan hazineye ayrılan topraklara ………………………………………… denir.

21- Osmanlı Devleti’nde,yıllık geliri 100 bin akçeden fazla olan topraklara(dirliklere) …………………...,yıllık geliri 20 bin-100 bin akçe olan topraklara ………………………….., yıllık geliri 3 bin-20 bin yirmi akçe arasında olan dirliklere de ……………..…… denir.

22- Tımar sahiplerinin,gelirlerinin üç bin akçesini kendi geçimleri için ayırmalarına ……………………………denir. Yine tımar sahipleri geri kalan gelirlerinin her üç bin akçesi için ………….……………….adı verilen ve her an Osmanlı ordusunun emrine girmeye hazır asker beslerlerdi.

23- Osmanlı Devleti’nde iltizam sitemi ilk defa ………………………….… zamanında, Sadrazam …………………….. tarafından uygulandı.

24- Esnaf ve zanaatkârların çalışma ve pazar sorunlarını çözmek, mesleğe yeni ele­man yetiştirmek amacıyla ………………………………………kurulmuştur.

25- İlk Osmanlı Kanunnamesi Fatih tarafından düzenlenen ……………………………………………………………..’dır.

26- Osmanlı Devleti'nde toplum yönetenler (……………….) ve yönetilenler (………….……..) olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

27- Osmanlı Devleti'nde yönetilenler dini yönden;………………….……,……………………….. ve ………………… diye üç gruba ayrılmıştır.

28- Osmanlı toplumu yerleşme yerine göre;……………………..,,………………………… ve …………………….. şeklinde üçe ayrılmıştır.

29- Bir toplumun ülke toprakları üzerinde köyden şehre veya bir bölgeden başka bir bölgeye gidip gel­mesi ya da oraya göçerek yerleşmesi olayına …………………………………………. denir.

30- Osmanlı Devleti’nde askeriye mensuplarının emekli olduğun­da veya görevinden alındığında yönetilenler sınıfına geçmesine;reayadan bir kişinin de padi­şahın fermanıyla askeri sınıfa geçebilmesine ………………....... ……………………………….denir.

31- Osmanlı Devleti'nde bütün davalar Şer'i mahkeme­lerde çözümlenir ve hâkim ola­rak kadılar görev yapardı.Mahkeme kararları ……………………………………….. yazılırdı.